piątek, 24 stycznia 2014

Bułka grahamka, magdalenki i rosół... czyli skąd się wzięły nazwy potraw?

http://zapytaj.onet.pl/Category/016,003/2,23906385,
Jak_ugotowac_smaczny_rosol_.html
Rosół, dawniej rozsół, pochodzi od 'rozsolić'.

"Gwarantuję Państwu poprawność etymologicznego wywodu, by rosół kojarzyć z solą, a ściślej mówiąc z podstawą słowotwórczą rozsolić. Dzisiejszy rosół pochodzi od rozsolić i miał pierwotną postać rozsół, ale jak to w polszczyźnie: trudna do wymówienia zbitka spółgłoskowa, jeden z tych elementów wypadł (ta pierwsza spółgłoska [z]) i dziś mamy rosół." - Profesor Jan Miodek.



Podobnie jest z dzisiejszym masłem, które nie bez powodu kojarzy się z mazaniem. Pierwotna nazwa brzmiała mazsło i tak jak w przypadku rosołu, ze zbitki -zs zostało samo -s. 

Pierogi ruskie uznawane są za typowo polskie danie, a przecież pochodzą z Chin! Skąd więc przymiotnik 'ruskie'? Ponieważ pierogi ruskie były podawane głównie na terenach Rusi Czerwonej, która niegdyś należała do Polski. 

Jeśli chodzi ciastka magdalenki, mamy dwie legendy dotyczące ich etymologii. Jedna z nich głosi, że Magdalena, kucharka Stanisława Leszczyńskiego przygotowała królowi przepyszne ciastka, które tak mu zasmakowały, że nazwał je na cześć swojej utalentowanej kucharki. Niektórzy badacze nie zgadzają się jednak z tą teorią twierdząc, że magdalenki są wypiekiem Madeleine Paulmier, mistrzyni cukiernictwa. 

Bułki grahamki swoją nazwę zawdzięczają Sylwestrowi Grahamowi, który znany jest z pomysłu stworzenia diety antymasturbacyjnej, Uważał on bowiem, że białe pieczywo wzmaga popęd seksualny, a to z kolei prowadzi do ślepoty i szaleństwa. 

Pizza margherita otrzymała nazwę na cześć królowej Margherity  von Savoyen, dla której jeden z włoskich kucharzy przygotował pizzę przypominającą flagę Włoch, z czerwonymi pomidorami, białym serem mozzarella i zieloną bazylią. 

Sandwich zrodził się ze skrzyżowania nałogu z lenistwem. Lord Sandwich grając przez ponad 20 godzin w karty i jednocześnie umierając z głodu nakazał kucharce w dwa kawałki chleba włożyć dużo mięsa. Dzięki temu lord mógł zaspokoić głód nie odrywając się od gry i jednocześnie nie brudząc rąk. 

Mizeria obecnie cieszy się powodzeniem na talerzu, kiedyś jednak uważano ją za "mizerną" sałatką, ponieważ zawiera niewiele witamin. 



Ziarno prawdy - Zygmunt Miłoszewski

Teodor Szacki, po rozwiązaniu zagadki zabójstwa jednego z kuracjuszy (książka Uwikłanie) i niefortunnym romansie z dziennikarką, rozpoczyna nowe, samotne życie w Sandomierzu. Początkowo nienawidzi swojego kawalerskiego mieszkania, tipsiary-nimfomanki i dziury, w której musi wegetować. Z czasem jednak, zaczyna być coraz bardziej przekonany do nowego miejsca, zwłaszcza, że dzieje się tam naprawdę sporo...

Policja znajduje zwłoki kobiety, żony radnego, znanej działaczki, która cały wolny czas poświęca na organizowanie imprez dla dzieci z miasta. Kobieta została brutalnie zamordowana. Z niezwykłą precyzją morderca podciął jej gardło i spuścił całą krew z organizmu, gdy jeszcze żyła, a następnie zwłoki podrzucił w okolicach żydowskiego cmentarza. Denatka trzymała w ręku rodło - znak przypominający połowę swastyki, który miejscowym ludziom kojarzy się wyłącznie z Żydami. W krzakach obok ciała znaleziono również narzędzie zbrodni - dokładnie oczyszczone z wszelkich śladów. Co więcej, według legendy używano go wyłącznie do uboju rytualnego. Czyżby na pewno zabójca w pośpiechu zapomniał o "brzytwie"? Dziwny zbieg okoliczności, zwłaszcza, że pozostałe elementy zbrodni zostały precyzyjnie zaplanowane. Oczywiście, biorąc pod uwagę historię miasta, stosunki polsko-żydowskie na tym terenie oraz okoliczne legendy - w Sandomierzu wybuchła panika! Rodzice przestają posyłać dzieci do szkoły. Kto wie, czy jakiś Żyd nie zechce wymoczyć macy w krwi bezbronnych, niewinnych pociech?! Teodor Szacki, jako jedyny niezwiązany emocjonalnie z miastem i jego mieszkańcami rozpoczyna śledztwo, nie zważając na "miejscowe brednie". W toku śledztwa wychodzi na jaw, że zamordowana - Elżbieta miała romans z sandomierskim biznesmenem, co rzuca cień podejrzeń na jej męża. Problem polega jednak na tym, że mąż ofiary również został zamordowany! Zabójstwo, równie teatralne, jak poprzednie komplikuje całą sprawę. Wokół zawieszonych na haku, zmasakrowanych zwłok mężczyzny, wyłania się scena niczym z Dana Browna - krwią napisano skrót "KWP", a następnie dodano szereg cyfr. Czyżby zamieszana w to wszystko była Komenda Wojewódzka Policji? Ale co oznaczają te wszystkie cyfry? Teodor Szacki powoli zaczyna wariować, zwłaszcza, że chwilę później w podziemnych lochach znajduje ciało kochanka - biznesmena. Pan prokurator musi zmierzyć się z miejscowymi upiorami, o których krążą przerażające legendy. Gdzie oko za oko to główne motto. A motywy morderstwa, dzieciobójstwa i krzywoprzysięstwa ciągną się za nim przez całe śledztwo. O co w tym wszystkich chodzi? W mieście gdzie wszyscy się znają od urodzenia nie jest łatwo wydobyć jakiekolwiek informacje. Jak dotrzeć do ziarna prawdy, skoro WSZYSCY KŁAMIĄ?!

Świetna intryga, doskonale skomponowana kryminalna szarada, gdzie czytelnik musi naprawdę się wysilić, aby spróbować rozwiązać zagadkę. Spróbować, bo z pewnością nikomu się to w pełni nie uda. Miłoszewski tak gra z czytelnikiem, że jedynym realnym mordercą może być upiór. Ciekawym zabiegiem (stosowanym również w Uwikłaniu) jest rozpoczynanie kolejnych rozdziałów wycinkami z codziennych gazet, które są dobrane z iście sarkastycznym poczuciem humoru. Mistrzowskie dialogi, które mimo upiornej, krwistej scenerii potrafią doprowadzić czytelnika do łzawego śmiechu i doskonale skontrastowane postaci nadają powieści oryginalnego smaczku, który jest już znakiem rozpoznawalnym Miłoszewskiego. 


niedziela, 19 stycznia 2014

Upiory - Jo Nesbo

Harry Hole wraca do Oslo, gdy tylko dowiaduje się, że syn jego ukochanej - Oleg został oskarżony o morderstwo. Chociaż nie jest już policjantem, rozpoczyna śledztwo, próbując znaleźć jakiś punkt zaczepienia, dzięki któremu będzie mógł uniewinnić syna Rachel. 

Okazuje się, że Oleg nie jest już tym niewinnym dziesięcioletnim chłopcem, z którym Harry grał w tetris, czy jeździł na łyżwach. Chłopiec stał się narkomanem, dilerem, wpadł w towarzystwo, które z pewnością nie pomoże mu w drodze na studia prawnicze. I jeszcze został oskarżony o zabójstwo, swojego przyjaciela - ćpuna, dilera, chłopaka, który sprzedał własną siostrę za działkę! Harry próbuje za wszelką cenę znaleźć choćby jeden dowód przemawiający na korzyść chłopca. Jednak wszystko do czego udało się do tej pory dojść policji nie budzi wątpliwości - wina Olega jest bezapelacyjna. Czy Harremu uda się wyciągnąć chłopaka z więzienia? Czy znajdzie prawdziwego zabójcę? I przede wszystkim: czy Harry w ogóle wierzy w jego niewinność? Świat narkotyków z bezbronnego dziecka może przecież uczynić bezwzględnego ćpuna, dla którego jedną wartością jest działka. 

Jak do tej pory, jeden z najlepszych, jeśli nie najlepszy, kryminał Nesbo. Czytając go w połączeniu z Policją - emocje są niesamowite. Nesbo bawi się z czytelnikiem w kotka i myszkę. Urywa akcję w kluczowych momentach, tylko po to, aby wprowadzić mylne tropy. Sprawnie prowadzi nas przez świat narkotyków, mafii, wielkich przekrętów i wielkich osobistości zamieszanych w brudne sprawy. Narracja prowadzona jest z dwóch perspektyw. Ciekawym i nowym zabiegiem u Nesbo jest wprowadzenie, równolegle z akcją, fragmentów wspomnień, pamiętnika osoby zamordowanej. Dzięki temu odkrywamy tę samą zbrodnię na dwóch płaszczyznach. Doskonała kreacja postaci, gdzie nawet do szefa mafii momentami czujemy sympatię. Najbardziej przełomowe jest jednak zakończenie - coś w stylu zabiegu Agaty Christie w Zabójstwie Rogera Ackroyda - w każdym razie zupełnie NIESPODZIEWANE! 

wtorek, 14 stycznia 2014

Wybawiciel - Jo Nesbo

Armia Zbawienia to organizacja opierająca się na żelaznych zasadach. Nie ma taryfy ulgowej, nie ma miejsca na słabości czy pomyłki. Ma przede wszystkim pomagać! Jednak nawet w tak doskonałej organizacji, zawsze znajdzie się jedna osoba, która przekreśli cały dorobek pokoleń. 

Podczas świątecznego koncertu Armii Zbawienia, ginie jeden z żołnierzy. I to nie przypadkowo. Zbrodnia była dokładnie zaplanowała. Jeden celny strzał, zero świadków, trup na miejscu. Czy aby na pewno zginęła właściwa osoba? W końcu wiadomo, że rodzeństwo może być do siebie niewiarygodnie podobne... Gwałcone nieletnie dziewczyny. Przekręty na dużą skalę. Ogromne pieniądze i ogromne ryzyko. A tam gdzie jest duża kasa, są też silne osobowości, które są w stanie zrobić wszystko, aby dopiąć swego. W końcu cel uświęca środki, a w Armii Zbawienia świętość jest szalenie ważna. 

Harry Hole kolejny raz staje przed koniecznością rozwiązania zagadki niemożliwej. I kolejny raz w kluczowym momencie wraca do nałogu. Czy będzie na tyle silny, aby rozwiązać zagadkę? Czy może wymierzenie sprawiedliwości zostawi mordercy? Jedno jest pewna - Harry na własnej skórze przekona się, że niektóre zbrodnie nigdy nie powinny ujrzeć światła dziennego, nawet, gdyby osoba za nie odpowiedzialna miała ponieść surową karę, z ręki wymiaru sprawiedliwości. 

Krew, zbrodnia, okrucieństwo i dużo przemocy. Nesbo potrafi jednak, dobrą intrygą, przemyślaną zagadką i ironicznym poczuciem humoru, wyciszyć wszystkie negatywne emocje i brutalne obrazy, nasuwające się czytelnikowi. Jak zwykle - winnym okazuje się osoba najmniej podejrzana. 

wtorek, 7 stycznia 2014

Tekstonika uczuć - Éric-Emmanuel Schmitt

O tym w jaki sposób kochają kobiety, a w jaki mężczyźni. O różnicach przez które żadna z płci nie zrozumie przeciwnej. O zemście, stracie, nienawiści, miłości. O tym, jak los nas karze, gdy nie doceniamy tego, co mamy...

Diane, silna, niezależna kobieta sukcesu. Związana z, po uszy zakochanym w niej, Richardem (który sporo się natrudził, aby w końcu ją zdobyć). Odrzuca kilkakrotnie jego oświadczyny, żeby później narzekać, że mężczyzna nie chce się z nią ożenić. Uważa, że czegoś jej w związku brakuje, że Richard już nie zabiega o nią tak, jak na początku. Śmie nawet ziewać w jej obecności! Postanawia mu powiedzieć, że jej uczucie osłabło i że taki związek nie ma sensu. Mężczyzna, choć zdruzgotany, aby zachować dumę zgadza się z nią. Postanawiają zostać przyjaciółmi. Po pewnym czasie, Richard planuje jej się oświadczyć, a Diane planuje go upokorzyć, podsyłając mu... dziwkę, która ma rozkochać w sobie mężczyznę. Jednak nic nie dzieje się tak, jak Diane sobie zaplanowała. Po pewnym czasie, świat zaczyna walić jej się na głowę. A od pewnych decyzji nie ma już odwrotu. 

Autor znany głównie z genialnego utworu Oskar i pani Róża tym razem dokonuje wiwisekcji ludzkich uczuć. Pokazuje, że kobieta nie może myśleć za mężczyznę i odwrotnie; że tylko szczera rozmowa może prowadzić do zrozumienia. A gra w miłość nigdy się nie sprawdza.

Czytelnik brnąc przez trudy związku Diane i Richarda ma nadzieję, że wszystko skończy się dla nich dobrze. Że na końcu książki znajdzie złotą receptę na udany związek. Nic takiego się nie dzieje. Wprawdzie wszystko kończy się dobrze, ale dla innych osób. A recepta? Rozmowa, szczerość? Nie wiem. Tektonika uczuć jej nie podaje. 

Cień wiatru - Carlos Ruiz Zafón

14 milionów sprzedanych egzemplarzy, wydanych w 40 krajach. Książka przetłumaczona na 30 języków! Nie ma chyba osoby, która nie słyszałaby o Cieniu wiatru. Cytaty z niej krążą po internecie w formie złotych myśli - udostępniane przez osoby, które niekoniecznie miały tę książkę chociażby w ręku. Wszyscy, którzy przeczytali są zachwyceni. Nie sposób przejść obojętnie wobec półki z Cieniem wiatru - wszyscy dookoła zachęcają, aby po nią sięgnąć. 

Po pierwszych kilku stronach nie rozumiałam fenomenu tej książki. Mądre powiedzenia, trochę wzruszenia, trochę humoru, książka jakich sporo. Cieszę się jednak, że uparcie czytałam nadal, nie odkładając jej w kąt, czekając na coś więcej. A to przyszło wraz z rozpoczęciem przygody Daniela.

Dziesięcioletni chłopak zostaje zaprowadzony przez ojca na Cmentarz Zapomnianych Książek. Jest to miejsce znajdujące się w centrum Barcelony, gdzie "żyją" książki po które już nikt nie sięga. Zgodnie z tradycją, chłopiec miał wybrać książkę, którą się zaopiekuje. Daniel przemierzając półki natrafia na Cień wiatru Juliana Caraxa - tak, jakby to właśnie jemu była przeznaczona ta książka. Zauroczony fabułą, postanawia przeczytać inne książki tego autora, jednak jak się okazuje, została tylko ta jedna. Wszystkie egzemplarze zostały spalone - ktoś bardzo się postarał o to, aby Julian Carax został zapomniany, umarł - w końcu "żyjemy, dopóki ktoś o nas pamięta". Daniel nie daje jednak za wygraną i rozpoczyna śledztwo dotyczące życia Caraxa. Wiedziony zauroczeniem osobą autora, zaczyna wchodzić w życie osób, które kiedykolwiek miały jakiś związek z Julianem Caraxem. Odkrywa mroczne sekrety, o których nikt nie powinien się dowiedzieć, odkrywa świeżo zabliźnione rany i sam żyje życiem Caraxa. Ta książka jest jak przepowiednia - życie Daniela zaczyna coraz bardziej przypominać historię Juliana. A może to po prostu ostrzeżenie, aby chłopiec nie popełniał tych samych błędów? Wycieczka w przeszłość tajemniczego autora przyniesie chłopcu wiele bólu, rozczarowania, cierpienia, ale także sprowadzi miłość, przyjaźń i lekcję prawdziwego życia. Jest jednak wiele osób, które chcą go powstrzymać przed grzebaniem w przeszłości. Jedną z nich jest tajemniczy mężczyzna bez twarzy, nawiedzający Daniela niczym diabeł. Dlaczego tak bardzo nienawidzi Caraxa? Czy uda mu się zniechęcić chłopca do poszukiwań? Czy historia Daniela okaże się równie tragiczna jak historia Juliana?

Książka, w której niemal każde zdanie może być pięknym cytatem. Dużo dobrego i inteligentnego humoru, mnóstwo życiowych prawd, doskonała psychologia postaci. Momentami akcja przypomina dobry thriller, a czasami mądrą powieść obyczajową. Narracja prowadzona z perspektywy różnych postaci pozwala nam dogłębnie poznać i zrozumieć tragiczną historię bohatera. Jest to książka z gatunku tych, które warto przeczytać ... dla siebie, gdyż "książki są lustrem: widzisz w nich tylko to, co już masz w sobie".



niedziela, 5 stycznia 2014

Jo Nesbo - Człowiek nietoperz

Słynny norweski śledczy Harry Hole przybywa do Sydney, aby rozwiązać zagadkę zabójstwa swojej rodaczki. Dziewczyna została zgwałcona i uduszona. A jak się okazuje, w Sydney ostatnio podobne zbrodnie zdarzały się zbyt często, aby można było uznać je za przypadek. Wszystkie zamordowane dziewczyny łączyło jedno - były blondynkami. Czy kolor włosów faktycznie przesądził o ich śmierci? Czy może policja pominęła drobny, ale kluczowy szczegół łączący wszystkie zbrodnie? 

Jak Harry się przekonał, Sydney to wielokulturowe miasto, w którym każdy obcy czuje się jednocześnie zarówno odrzucony jak i przyjęty do rodziny. Jedną z licznych, ale pogardzanych kultur są Aborygeni - do których należy również tymczasowy partner Harrego. Andrew to policjant, były bokser, Aborygen, który oprócz tego, że ma bardzo liczne kontakty w podejrzanych środowiskach, ma również niejeden grzech na sumieniu. I właśnie przez ten grzech, rozwiązanie śledztwa zgwałconych kobiet może okazać się jeszcze trudniejsze. 

Harry zmierzy się z kulturą, którą nie do końca rozumie. Z odrzuceniem jednostek i zemstą za przodków. Z opowieściami, które odpowiednio zinterpretowane mogą okazać się kluczem do rozwiązania wielu zagadek. Z lojalnością wobec nowo poznanego przyjaciela i kobietą, która może okazać się kimś więcej niż delegacyjnym romansem. A przede wszystkim zmierzy się ze swoim alkoholizmem? Czy w decydującym momencie będzie umiał odmówić? Nic nie jest tak ważne w tym śledztwie, jak trzeźwy umysł! 

Człowiek nietoperz to pierwsza książka z serii o Harrym Hole'u. W 1998 Jo Nesbo otrzymał za nią Nagrodę Szklanego Klucza, jako za najlepszą norweską powieść kryminalną. Zwarta akcja, inteligentne dialogi, ciekawe wątki. Nesbo podsuwa kruczki, dzięki którym czytelnik może domyślać się pewnych rzeczy, snuć własne teorie, typować zabójcę. A w momencie, gdy jest pewny swego - otrzymuje pstryczka w nos i zabawa zaczyna się od początku. Nagle główni, typowani przez nas, podejrzani stają się ofiarami! Czytelnik czuje się zagubiony, bo już sam nie wie kogo i o co ma podejrzewać. Kto jest tym dobrym, a kto złym bohaterem. W jednej minucie osoba, którą darzymy sympatią, nawet podziwiamy, może okazać się najgorszym czarnym charakterem, z jakim mieliśmy styczność. Nesbo manipuluje czytelnikiem, wzbudza wszelkie możliwe emocje: złość, gniew, smutek, żal, litość. Na pewno nie można mu zarzucić nudy. 



czwartek, 2 stycznia 2014

Do siego roku!

Zaraz po uroczystym powitaniu nowego roku, wszyscy składamy sobie życzenia: oby nowy rok był lepszy, szczęśliwszy. Do popularnych życzeń należy również zdanie: do siego roku! Musimy pamiętać: mimo iż wymawiamy do-siego jak jeden wyraz, zapisujemy oddzielnie: do siego

A co oznacza wyraz siego?

W języku prasłowiańskim mieliśmy zaimek si, ś. (M. si, ś ; D. siego; C. siemu; B. si, ś; N. sim; Msc. siem)

Oznaczał on tyle samo co ten. 
si, ś - ten
sia - ta
sio - to 


Życząc komuś do siego roku życzymy, aby dotrwał w zdrowiu do tego roku, który nadejdzie.






Oto przykład jak NIE należy pisać :D

http://www.skupienski.pl/wp-content/uploads/2012/01/z10897053X.jpg


poniedziałek, 30 grudnia 2013

Gwoli czy w woli ścisłości?

Powinniśmy mówić: gwoli wyjaśnienia czy w woli wyjaśnienia (ścisłości, jasności, przypomnienia)? Oczywiście jedyną poprawną formą jest gwoli wyjaśnienia! 

Dlaczego i co właściwie znaczy słowo gwoli?
Mówimy ku sobie, ku nam, a w niektórych gwarach zachowała się postać k sobie, k nam. Kiedyś istniała również forma k woli, jednak wówczas spółgłoska k przed dźwięczną spółgłoską uległa udźwięcznieniu i powstała forma gwoli, czyli inaczej mówiąc ku woli

piątek, 27 grudnia 2013

Jo Nesbo - Policja

Policja - stróże prawa, osoby mające chronić społeczeństwo, jednostka zobowiązana do zapewnienia bezpieczeństwa mieszkańcom miasta. Czasem bywa jednak bezsilna. A gdy giną funkcjonariusze policji, a morderca jest bezkarny - kto wtedy ma nas, obywateli ochronić?

W Oslo w tajemniczych okolicznościach giną policjanci. Nie umierają jednak zwyczajnie. Ich śmierć jest idealnie wyreżyserowana. Zgadzają się wszystkie detale. Każdy z zabitych policjantów zginął dokładnie w rocznicę innego morderstwa, którego nie potrafił rozwiązać. Mało tego - zginął w tym samym miejscu i w taki sam sposób. Ktoś na własną rękę wymierza sprawiedliwość nieudolnym funkcjonariuszom policji? A może to tylko element zemsty na całym aparacie wymiaru sprawiedliwości? Sprawa jest dziwna i podejrzana, a policja bezradna, gdyż nie ma żadnych tropów. Żadnych! Brak DNA, brak konkretnego motywu, brak podejrzanego, brak czasu, a morderca ciągle uderza. Grożąc nie tylko policjantom, ale także ich najbliższym! Czy ktoś potrafi go powstrzymać?

Harry Hole - śledczy, tropiciel, policjant. Genialny umysł, który potrafi rozwiązać najtrudniejsze zagadki. Czy podoła tym razem? Czy widmo przeszłości pozwoli mu się zmierzyć z zabójcą kolegów?

Książki genialna! Ciekawe wątki, inteligentna intryga, trzymająca w napięciu akcja. Nesbo bawi się z czytelnikiem podsuwając mnóstwo fałszywych tropów. Gdy czytelnik już spodziewa się najgorszego i słyszy bicie własnego serca, następuje retardacja. Niczego nie można przewidzieć. Jeśli chociaż przez chwilę wydaje ci się, że znasz mordercę - to masz rację - wydaje ci się. Ale jak to mówią: "diabeł tkwi w szczegółach" i te szczegóły są tutaj kluczowe. Tatuaż, blizna, brat, zabawa, miłość, przeszłość. Tu nie ma czasu na zastanawianie - trzeba działać. Szybko kojarzyć fakty i wiązać wątki. Nie ma też miejsca na logikę czy statystykę, bo świat zbrodni rządzi się innymi prawami. A głównym prawem jest miłość.