Kaszle mnie?

Wiele osób pyta, czy sformułowanie "kaszle mnie" jest poprawne.

Oczywiście, że nie. 

Czasownik kaszleć, mieć kaszel odmienia się w języku polskim przez osoby (ja kaszlę, ty kaszlesz itd.). Możemy powiedzieć boli mnie np. brzuch, ale "kaszle mnie (kto?co?) ja" (bo ja jestem wykonawcą czynności kaszlania) brzmi zupełnie bez sensu.

Kaszleć czy kasłać? Zajrzyj

"Z wyjątkiem" czy "za wyjątkiem"?

Coraz częściej słyszę pytania dotyczące zwrotów za wyjątkiem i z wyjątkiem. Który z nich jest poprawny?

Oczywiście z wyjątkiem, w sensie pomijając coś, z wyłączeniem czegoś/kogoś. 

np. Lubię wszystkie warzywa Z WYJĄTKIEM brukselki. 

Wyrażenie za wyjątkiem jest błędem językowym (prof. Klemensiewicz traktuje je jako półrusycyzm). Przyimek 'za' w połączeniu z rzeczownikiem w funkcji narzędnika oznacza coś z tyłu (za drzwiami) czy  następstwo czegoś (jeden za drugim). 

Poprawnym sformułowaniem jest również w drodze wyjątku, którego jednak nie należy używać w starannej wymowie, gdyż jest ono charakterystyczne głównie dla stylu urzędowego. 

Zdejm czy zdejmij?

Większość słowników podaje wyłącznie formę 'zdejmij', jednak 'zdejm' mówili m.in. Słowacki, Krasiński, Prus, Żeromski, Reymont. Również w Korpusie Języka Polskiego forma 'zdejm' występuje częściej. Prawdopodobnie badacze wybierając formę 'zdejmij' kierowali się analogią do takich czasowników jak np. zająć, ująć, w związku z tym używanie jej jest bezpieczniejsze. Aczkolwiek, 'zdejm' nie jest błędem językowym.

Z rzędu czy pod rząd?

Polska tenisistka dwa razy z rzędu pokonała swoją przeciwniczkę. a może Polska tenisistka dwa razy pod rząd pokonała swoją przeciwniczkę. 

Zgodnie z zasadami normy wzorcowej poprawna forma to Z RZĘDU. 

Sformułowanie pod rząd to rusycyzm,  błąd językowy. Jednak jego rozpowszechnienie w uzusie spowodowało akceptację tego wyrażenia w normie (wyłącznie!) użytkowej (w normie wzorcowej wyrażenie pod rząd jest potępiane, jako rażący rusycyzm).

rysunki-jezykowe.blogspot.com

Tę czy tą?

Jak się okazuje obie formy zaimka 'ten' dostarczają użytkownikom języka sporo problemów. Czy istnieje jakaś zasada pozwalająca raz na zawsze pozbyć się tego dylematu? Oczywiście! I to bardzo prosta. 

TĘ używamy w połączeniach z biernikiem.

np. Podaj mi tę książkę!

TĄ stosujemy w połączeniu z narzędnikiem.

np. Jaś zawsze wsiada do pociągu tylko z tą książką.

Prościej mówiąc stosujemy taką końcówkę, jaką ma rzeczownik: tę miskę/tą miską, tę dziewczynę/tą dziewczyną.

Powyższa zasada dotyczy języka pisanego, w języku mówionym można powiedzieć zarówno tą jak i tę.

źródło: simplyawoman86.blogspot.com

Pół punktu czy punkta?

W dobie popularności serialu Świat według Kiepskich nikogo już nie dziwią określenia: mam pomysła itd. Dlatego też, wyrażenie pół punkta nie budzi wielkiego sprzeciwu. A przecież mówimy: z mojego punktu widzenia, a nie z mojego punkta widzenia.

Pamiętaj: PÓŁ PUNKTU, DWANAŚCIE PUNKTÓW, CZTERY PUNKTY!

Oryginalny czy orginalny?

Oczywiście jedyny poprawny zapis to ORYGINALNY (tzn. swoisty, jedyny w swoim rodzaju).

Błędy zapis orginalny bierze się z wymowy. W potocznej polszczyźnie możemy powiedzieć orginalny, ale w starannej należy podkreślić -y mówiąc oryginalny.

Tak samo z wyrazem oryginał (autentyk, pierwowzór), oryginalniejszy, bardziej oryginalny. 

Poniżej przedstawiam przykład jak NIE NALEŻY pisać!

zse.com.pl 

Spowrotem czy z powrotem?

O dziwo sformułowanie to budzi wiele kontrowersji i dyskusji, zwłaszcza wśród osób stroniących od słownika :D

A wystarczy wpisać oba wyrazy w dowolny program tekstowy czy wyszukiwarkę i od razu widać, że jeden z nich jest podkreślony jako błędny!

Poprawnie piszemy Z POWROTEM (na powrót; w kierunku powrotnym; Chodzić tam i z powrotem).

(spowrotem nie występuje w słowniku!)

polskierekordy.pl

Cichym ścigałam go lotem

W środku nocy Joe Alex zostaje pilnie wezwany do trupa. Okazuje się, że powszechnie znany ekonomista, naukowiec zajmujący się ćmami nie żyje. Wszystko wskazuje na samobójstwo. Ale gdyby tak było naprawdę, przecież nie wzywano by Joe Alexa! Czy możliwe, aby zmarły pozostawił dwa listy pożegnalne?

Mało tego, że aż dwa, to jeszcze skrajnie odmienne! W jednym przyznaje się do wielu oszustw, przekrętów, malwersacji... A w drugim? Postanawia pokornie zejść z drogi do szczęścia dwojgu ważnym dla niego ludziom. Czyżby jego młodsza o 30 lat żona miała romans? W trakcie dochodzenia wychodzą na jaw wszystkie rodzinne brudy. A co najgorsze, każdy z domowników miał powód, aby zabić. Tylko dlaczego nigdzie nie ma żadnych odcisków palców? Morderca okazuje się sprytniejszy, niż się wszystkim wydaje. I jako jedyny ma twarde alibi.

Czy możliwe, żeby wielki naukowiec na parę godzin przed najważniejszym w życiu wystąpieniem popełnił samobójstwo? Czy te listy należą do niego czy podrzucił mu je zabójca? Jeśli tak, to który list jest prawdziwy? A może tak naprawdę odwróciły się losy i to ofiara stała się mordercą? Jaki związek z tym wszystkim ma ćma znajdująca się na zasłonie? W końcu to dzięki niej Joe Alex poznaje prawdę!


Trudna, nawet nieco pogmatwana zagadka. Czytelnik musi uważnie śledzić wszystkie hipotezy, dowody, żeby nie zginąć w toku rozumowania Alexa. A zakończenie? O dziwo, wydaje się takie oczywiste.



Zobacz także:
Śmierć mówi w moim imieniu
Jesteś tylko diabłem

Proszę Panią o ... rękę

"Proszę Panią, a Jaś mnie przezywa" - przykładowy test ze szkolnego korytarza. Używamy tego zwrotu również w sklepie, na poczcie itd. Musimy pamiętać, że sformułowanie to jest NIEPOPRAWNE.

PROSZĘ PANIĄ - używamy tylko w połączeniu z rzeczownikiem w bierniku; prosimy o coś:

Proszę Panią o rękę.

Proszę Panią o pomoc.

Proszę Panią do tańca.

Proszę Panią o dokładne powtórzenie ostatniego zdania.

Konstrukcje "Proszę Pani" poprawne są jedynie w połączeniu z rzeczownikiem w funkcji dopełniacza:

Proszę Pani, która jest godzina?

Proszę Pani, kiedy będzie koniec zajęć?

Proszę Pani, a Jaś mnie przezywa!

memy.pl

Co na ten temat ma do powiedzenia profesor Miodek? Zajrzyj.