 |
Tłumaczyłam kiedyś błędne użycie zdania Kończ waść, wstydu oszczędź. Dzisiaj natomiast zajmę się przysłowiami, które są używane w niewłaściwych kontekstach.
Na początek słynne zdanie Heraklita Niepodobna wstąpić dwukrotnie do tej samej rzeki, czy jak się przyjęło w języku potocznym: Nie wchodzi się dwa razy do tej samej rzeki. Często powiedzenia tego używają ludzie, którzy nie mają ochoty drugi raz zajmować się tą samą rzeczą, ponownie do czegoś/kogoś wracać. Takie użycie jest błędne!
Jak zapewne pamiętacie z filozofii, Heraklit uważał, że na świecie nie ma nic stałego; wszystko przemija, zmienia się, płynie (panta rhei). Dlatego mówiąc, że nie wchodzi się dwa razy do tej samej rzeki, miał na myśli, że woda w rzece, do której weszliśmy za pierwszym razem, już nigdy nie będzie taka sama. Ta pierwsza dawno odpłynęła - woda w rzece, do której wejdziemy po raz drugi jest już inną wodą.
Kolejne zdanie źle używane to Wyjątek potwierdza regułę. Wcale nie chodzi o to, że wyjątek jest zgodny z regułą! Ale o to, że to reguła jasno definiuje, kiedy wyjątek może nastąpić. Po prostu, skoro jest jakiś wyjątek, to musi być też reguła mówiąca o tym wyjątku. Aby nie było żadnych wątpliwości, przysłowie to powinno brzmieć Wyjątek sprawdza regułę.
Między Bogiem a prawdą - poprawnie to powiedzenie powinno brzmieć Bogiem a prawdą, czyli szczerze mówiąc, prawdę mówiąc. Niektórzy dodają na początku między, aby powiedzieć o czymś, co nie jest ani prawdą, ani kłamstwem. Jest to błąd. Przyimek a w Bogiem a prawdą, nie oznacza przeciwstawności Boga i prawdy, ale ich połączenie (ma uroczystszą formę niż i).
mogłabym prosić o rozwinięcie kwestii "Bogiem a prawdą" - jak prawidłowo powinno brzmieć to powiedzenie w kontekście i co konkretnie oznacza? z góry dziękuję.
OdpowiedzUsuń"Bogiem a prawdą" to synonim szczerze mówiąc, prawdę mówiąc.
OdpowiedzUsuńBogiem a prawdą, pierwszy raz widzę tego człowieka na oczy --> Prawdę mówiąc/szczerze mówiąc, pierwszy raz widzę tego człowieka na oczy.
Dodałbym tu jeszcze "o gustach się nie dyskutuje", często niepoprawnie stosowane w sytuacji gdy ktoś nie potrafi obronić swojego stanowiska argumentami i uważa, że rzucenie tą sentencją załatwi sprawę.
OdpowiedzUsuńTak, tak, tak!
UsuńNo bo o czym się rozmawia z drugim człowiekiem, by poznać go, jeśli nie o gustach?
Jak ktoś mi wyskakuje z tym tekstem, wiem, że dalsza rozmowa nie ma sensu.
Rozumiem znaczenie dosłowne przysłowia "nie wchodzi się dwa razy do tej samej rzeki". Czy ono po prostu nie ma znaczenia, że się tak wyrażę, przenośnego? Chodzi jedynie o tę wodę?
OdpowiedzUsuńZawsze denerwuję się kiedy ludzie nadużywają tego powiedzenia o rzece. Zawsze poprawiam ludzi, którzy go używają tak naprawdę nie wiedząc o czym mówią.
OdpowiedzUsuńCiekawy i pomocny wpis ! :)
OdpowiedzUsuńczyli, nieco generalizując, można uznać, że "nie wchodzi się dwa razy do tej samej rzeki" = "nic dwa razy się nie zdarza" ? :)
OdpowiedzUsuńPomocne objaśnienia, ale przydałyby się przykłady.
OdpowiedzUsuńjak dobrze, że natknęłam się na ten tekst! Dziękuję jego autorce! jesli chodzi o wchodzenie do tej samej rzeki to już od gimnazjum, gdzie dowiedzieliśmy się trochę na temat filozofii, podejrzewałam, że większość ludzi błędnie używa tego powiedzenia i zgodnie z logiką mogłyby używać go osoby, które np chcą powtórnie wejść w związek z byłym partnerem właśnie dlatego, że "nie wchodzi się dwa razy do tej samej rzeki" :)!
OdpowiedzUsuńOdnośnie tej rzeki .... ludzie rozumieją to dokładnie tak samo (tak sądzę) jak Pani to wyjaśniła. Czytam Pani objaśnienie i nadal widzę to samo znaczenie.
OdpowiedzUsuńPodobnie jest z bardzo często uzywanym przysłowiem "Dziel i rządź". Szczególnie w świecie informatyki, gdzie ludziom się wydaje, że chodzi o redukowanie problemów do małych kroków. A przywołując rzymskie powiedzenie nie wiedzą, że chodziło o wprowadzanie wewnętrznych sporów na podbitych terenach :)
OdpowiedzUsuńPozdrawiam
W kwestii wyjątku - zawsze wydawało mi się, że chodzi o to, że istnienie wyjątku implikuje istnienie reguły - i stąd stwierdzenie, że ją "potwierdza".
OdpowiedzUsuńWiktorze, prościej i lepiej powiedzieć się nie dało :) wydaje mi się, że "filolożka" próbowała powiedzieć to samo tylko języka w gębie zabrakło, tak sobie gdybam
OdpowiedzUsuńExceptio probat regulam - czyli raczej wyjątek sprawdza regułę. Jeśli potwierdza, to w tym sensie, że formułując regułę szukamy wyjątków - jeśli ich nie znajdujemy, to hipotezę można uznać za regulę.
OdpowiedzUsuń@Cezary Jaworski - dziel i rządź/zwyciężaj ma wiele znaczeń
https://en.wikipedia.org/wiki/Divide_and_conquer
Ja ostatnio coraz częściej się spotykam z używaniem frazeologizmu: "mieć duszę na ramieniu" w znaczeniu "ufać ludziom, być bardzo serdecznym, dobrym, otwartym". Strasznie mnie to irytuje.
OdpowiedzUsuńDodam jeszcze: "po linii najmniejszego oporu" zamiast słyszanego wszędzie i błędnego!!! "po najmniejszej linii oporu" (wybór sposobu, dzięki któremu coś będzie najprostsze w wykonaniu, bo materia stawiać będzie najmniejszy opór)oraz "mierzyć siły na zamiary" przez większość Polaków używane w znaczeniu wprost odwrotnym do właściwego, czyli "Nie porywaj się z motyką na słońce". Otóż mierzyć siły na zamiary to stawiać sobie ambitne cele, a potem zdobyć środki i siły, by je osiągnąć. Czyli siły dostosowujemy do zamiarów, nie odwrotnie.
OdpowiedzUsuńNie, bo rozmowa to nie to samo co dyskusja. Dyskusja to więcej niż poznawanie, to polemika.
OdpowiedzUsuńjeśli chodzi o ,, wyjątek potwierdza regułę ''; czy zatem używanie tego przysłowia jest błędem . Poprawna jest tylko forma ,,... sprawdza ... '' ?
OdpowiedzUsuńNaturalne zioła wyleczyły tak wiele chorób, że leki i zastrzyki nie mogą wyleczyć. Widziałem wielkie znaczenie naturalnych ziół i cudowną pracę, jaką wykonali w życiu ludzi. Czytałem w Internecie zeznania ludzi na temat tego, jak zostali wyleczeni z opryszczki, HIV, diabetyków itp. przez ziołolecznictwo Dr.DAWN, więc postanowiłem skontaktować się z lekarzem, ponieważ wiem, że natura ma moc uzdrawiania wszystkiego. Zdiagnozowano u mnie HIV przez ostatnie 7 lat, ale Dr DAWN wyleczył mnie swoimi ziołami i od razu skierowałam do niego ciotkę i jej męża, ponieważ oboje chorowali na opryszczkę i też zostali wyleczeni. Wiem, że trudno w to uwierzyć ale jestem żywym świadectwem. Próbowanie ziół nie zaszkodzi. Jest także rzucającym zaklęcia, rzuca zaklęcia, aby przywrócić rozbite małżeństwa i zaklęcia powodzenia, aby prosperować i doskonalić się w życiu. Skontaktuj się z Dr.DAWN e-mail: ( dawnacuna314@gmail.com )
OdpowiedzUsuńWhatsapp: + 2349046229159/
+3550685677099