Strony

piątek, 8 listopada 2013

Meczy czy meczów?

sport.tvp.pl
W tym wypadku sprawa nie jest taka prosta. Poprawna forma to oczywiście meczów, jednak profesor Miodek dopuszcza meczy

Skąd wariantywność?
Obecnie obserwuje się zanik końcówki -ów na rzecz -i/-y. Więcej użytkowników wybierze formę słuchaczy, niż słuchaczów, arkuszy, niż arkuszów. Możemy przecież powiedzieć zarówno tramwai, jak i tramwajów (z tym że ta druga forma będzie staranniejsza). 

Wracając do meczy, możemy wyraz ten uznać za poprawny. Spółgłoski tj. c, dz, cz, dż, sz, rz oraz ż były kiedyś miękkie (zakończone na -i, np. koni, gości). W niektórych wypadkach uległy stwardnieniu i stąd przejście końcówki -i w -y, np. nocy, rzeczy, wierszy. Pod tę zasadę możemy również podpiąć sporne meczy.* W jeszcze innych przypadkach, zachowała się wyłącznie końcówka -ów, (stróżów, pajaców, widelców, a nie: stróży, pajacy, widelcy).

Profesor Miodek dopuszcza zatem poprawność formy meczy, jednak w słownikach wciąż figuruje jedynie meczów, aby więc uniknąć sporów, bezpieczniej jest używać tej drugiej formy. 


* mowa tu o długich procesach, zachodzących w naszym języku, najprościej można stwierdzić, że rzeczowniki twardotematowe w dopełniaczu kończą się na -ów, miękkotematowe na -i/-y, jednak ewolucja językowa nadal trwa i w przypadku spółgłosek c, dz, cz, dż, sz, rz, ż możemy mówić o obocznościach. 

6 komentarzy:

  1. a dlaczego mieczy, a nie mieczów ?

    OdpowiedzUsuń
  2. Meczy koza. Łatwo zapamiętać.

    OdpowiedzUsuń
  3. To dlaczego rzeczy a nie rzeczów?

    OdpowiedzUsuń
  4. Musimy pamiętać, że rzeczowniki, które dzisiaj wydają nam się podobne brzmieniowo, końcówkowo, w staropolszczyźnie miały inną postać i należą do innych grup odmianowych, a między meczem, a rzeczą nie ma żadnych podobieństw :)
    Być może odpowiedź nie jest zadowalająca, ale te wyrazy trzeba rozpatrywać oddzielnie.

    Pozdrawiam :)

    OdpowiedzUsuń
  5. "a między meczem, a rzeczą nie ma żadnych podobieństw" - między meczem a rzeczą nie stawia się też przecinka :)

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Wydaje mi się, że przecinek tu został użyty, gdyż występuje dwa razy "a". Jest to chyba ta sama zasada jak przy "Albo pójdę na lody, albo na pizzę" lub "pójdę i na lody, i na pizzę". Pewności nie mam, ale chyba tak to zostało potraktowane.

      Usuń